Làng nghề đan lát Bao La - Nơi thổi hồn vào những thân tre

Ngày đăng: 14/04/2022

" Hình ảnh cây tre gắn liền tuổi thơ của bao người, là nét đặc trưng của làng quê Việt Nam. Từ những thân tre khẳng khiu, người dân Bao La không chỉ tạo ra những sản phẩm đan lát tinh tế mà còn đem chúng ra thế giới"

LÀNG BAO LA NẰM Ở ĐÂU?

Làng Bao La cách trung tâm Thành phố Huế khoảng 15km về phía Bắc. Làng nằm ven bờ sông Bồ, thuộc xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

 

Ngôi làng được bao bọc bởi những rặng tre già, những cánh đồng lúa bao la với dáng vẻ yên bình của một làng quê xứ Huế. Làng gồm có 6 xóm bao gồm: xóm Chùa, xóm Đình, xóm Hóp, xóm Đông, xóm Cầu, xóm Chợ nổi tiếng với nghề đan lát lâu đời.

NGHỀ ĐAN LÁT BAO LA – LÀNG NGHỀ GẦN 600 TUỔI

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG

Ở làng Bao La, phù sa màu mỡ từ sông Bồ giúp người dân canh tác trồng lúa. Ngày trước, sau mỗi mùa vụ thu hoạch lúa, bà con thường rảnh rỗi sẽ làm những vật dụng bằng tre phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp. Các sản phẩm có thể kể đến như rổ, rá, giần, sàn,… Với bàn tay tỉ mỉ, khéo léo, người dân đã biến các sản phẩm đan lát trở nên nổi tiếng gần xa, dần hình thành một nghề truyền thống của làng.

“Thúng mủng Bao La đem ra đựng bột
Chiếu Bình Định tốt lắm ai ơi
Tạm tiền mua lấy vài đôi
Dành khi hiếu sự trải côi giường Lào.”

Theo chia sẻ của người dân nơi đây, làng Bao La được thành lập vào khoảng thế kỷ XV. Trong làng, không có ai biết nghề đan lát xuất hiện từ bao giờ, những người cao niên trong làng chỉ án chừng làng nghề tồn tại đến nay đã gần 600 năm. Nghề đan lát phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ XVIII đến thế kỷ XV. Sản phẩm không chỉ phục vụ nhu cầu ở địa phương mà còn đem đi tiêu thụ khắp Thành phố Huế và các tỉnh miền Trung.

TỪNG CÓ NGUY CƠ PHẢI DỪNG HOẠT ĐỘNG

Đời sống ngày càng phát triển, kéo theo đó các sản phẩm bằng chất liệu nhựa, sắt dần thay thế các sản phẩm thủ công. Đầu ra sản phẩm gặp nhiều khó khăn khiến người dân không còn mặn mà với nghề và chuyển sang các công việc khác để đảm bảo đời sống. Việc sản xuất chỉ dừng ở việc phục vụ nhu cầu của hộ gia đình, sản xuất trì trệ dẫn đến nguy cơ mai một của làng nghề.

 

LÀNG NGHỀ “SỐNG DẬY” TRỞ LẠI

Nhận thấy những giá trị mà nghề truyền thống mang lại cùng với sự tâm huyết của người dân ở làng Bao La. Chính quyền địa phương đã thành lập Hợp tác xã mây tre đan Bao La vào năm 2007 với mục tiêu phát triển lại nghề truyền thống và tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương.

Gần 15 năm sau nhiều nỗ lực, tìm tòi, làng nghề không chỉ sản xuất các sản phẩm truyền thống mà chuyển hướng sản xuất sang mặt hàng thủ công mỹ nghệ. Hiện nay, có hơn 500 mẫu mã được sản xuất và bán đi khắp nơi ở Việt Nam và nước ngoài. Các sản phẩm nổi bật như cầu ngói Thanh Toàn, chùa Thiên Mụ, các sản phẩm trang trí nội thất như bàn ghế, lồng đèn, bình hoa,… hiện nay có nhu cầu rất lớn. Không khí sản xuất ở đây vô cùng sôi động, thu hút nhiều lao động tham gia sản xuất.

ĐAN LÁT Ở BAO LA – TỈ MỈ TỪNG CÔNG ĐOẠN

Qua bàn tay khéo léo của các nghệ nhân và những người thợ lành nghề, sản phẩm đan lát Bao La không chỉ đẹp mà còn bền, đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Các sản phẩm lớn nhỏ đều phải trải qua nhiều công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và tính thẩm mỹ cao.

 

CHỌN NGUYÊN LIỆU

Nguyên liệu chính của việc đan lát không gì khác chính là tre. Người dân ở đây thường dùng loại tre có thân cao, thẳng, gióng dài, gọi là lồ ô, mọc chủ yếu ở khu vực miền Trung. Ngoài ra, một số sản phẩm còn có sự kết hợp của cây mây.

XỬ LÝ MỐI MỌT – LÊN MÀU CHO SẢN PHẨM

Khi chọn tre, người dân thường chọn tre già. Tre sau khi được đốn về, phải được đem ra phơi nắng. Phơi đúng độ mới lên màu đẹp, có độ dai và khả năng chống mối mọt.

CHẾ TÁC SẢN PHẨM

Tre sau khi phơi được chẻ nhỏ với các kích thước phù hợp trước khi đan lát. Mỗi phần của cây tre lại có những công dụng khác nhau.

Làng nghề truyền thống là nơi lưu trữ và kết tinh những giá trị văn hóa lâu đời của ông cha ta. Với hướng đi mới cho nghề đan lát, làng Bao La ngày càng phát triển và gìn giữ những giá trị truyền thống đó.